Hiện ni, nhiều tư liệu và sách giáo khoa những học viên đang được học tập thì ghi chép không giống nhau: 29 vạn quan liêu Thanh, 9 vạn quân Thanh, rồi 7 vạn quân Thanh xâm lăng việt nam và bọn chúng bị ngay gần 10 vạn quân Tây Sơn của Quang Trung quấy tan ở trận Ngọc Hồi - Q. Đống Đa. Quý Khách hãy vấn đáp thắc mắc trắc nghiệm sau
Xin cung ứng kiểu mẫu số tư liệu mới nhất nhằm những học viên tham lam khảo:
* Về phía quân Thanh sẵn sàng xâm lăng thì:
- Lúc đầu Lúc vua Lê sẵn sàng cầu viện mái ấm Thanh nhập mon 10/1788, Càn Long sai Tổng đốc Vân - Quý ghi chép phiên bản hịch phao tin yêu quân Thanh với cho tới bao nhiêu vạn người (trích kể từ Trang Cát Phát, Thanh Cao Tông Thập Toàn Võ Công Nghiên Cứu, Ðài Loan Cố Cung Tùng San, Giáp Chủng số 26, mon 6 năm 1982)
* Ngày 27/9/1788, đại quân Thanh tự Tôn Sĩ Nghị thực hiện tổng lãnh đạo sẵn sàng xuất quân. Thanh phần quân Thanh xuất vạc như sau (các số liệu này trích kể từ sách của Lai Phúc Thuận, Càn Long Trọng Yếu Chiến Tranh chi Quân Nhu Nghiên Cứu):
- Cánh quân Lưỡng Quảng có những lúc đầu với bên trên 18.000 người, ko tính phu phen. Cánh quân của Quảng Đông lúc tới địa điểm biên cương vào trong ngày 25/11/1788 với 21.500 quân, 751 ngựa. Trên đàng tiến bộ kể từ biên cương về Thăng Long lâu năm 600 dặm, chuồn 10 ngày và lập 17 kho lộc dọc lối đi với 2.000 quân canh phòng. Vua Thanh góp vốn đầu tư mang lại cánh quân này cho tới 22,153 lượng bạc, gạo 2,804 thạch; từng người chiến sĩ Thanh chuồn được cấp cho kể từ 2 cho tới 5 phu đi lại lương
- Cánh quân Vân - Quý với 8.000 chiến sĩ chủ yếu quy, sử dụng trăng tròn.000 dân phu, 4.000 ngựa và trườn nhằm chuyên chở lộc ( số phu và chuyên chở lộc trích đoạn nhập Sư Phạm, Chinh An Nam ký lược)
- Số lượng dân phu là 54.000 người của Quảng Tây, trăng tròn.000 người của Vân Quý vận gửi 40.000 thạch gạo (một thạch = 74,5 kg)
- Tổng ngân sách xâm lăng của quân Thanh: khi đầu lấy 30 vạn lượng của Quảng Tây, về sau đó 1 Tổng đốc đo lường và tính toán nhằm những tỉnh không giống chi thêm thắt 50 vạn lượng mới nhất đầy đủ nhằm ngân sách mang lại trận chiến. Đã thế lương lậu của lính tráng bị bớt xén, nếu như tính một mon thì phó tướng tá bị ít hơn 2 lượng 4 chi phí, tham lam tướng tá, du kích 1 lượng 2 chi phí, đô ti 9 chi phí, thủ bị 6 chi phí, thiên thống 8 chi phí, mồi nhử tổng, nước ngoài ủy 3 chi phí, lính tráng phu phen 3 chi phí. Ðổ đồng rời khỏi lộc lậu bị tách khoảng chừng 30%, nhập cơ thiên tổng, binh đinh bị tách nhiều nhất
- Liên lạc thì quân Thanh bịa cho tới 40 trạm, từng trạm với trăng tròn con cái ngựa (lúc đầu dự con kiến là rộng lớn 50 trạm)
=> Về thực sự, quân chủ yếu quy mái ấm Thanh thanh lịch xâm lăng nước ta với tổng số quân không thật 5 vạn người (theo Lại Phúc Thuận, Sách vẫn dẫn)
* Khi quân Thanh tiến bộ thanh lịch việt nam, nghĩa binh Tây Sơn ở Tỉnh Lạng Sơn kháng trả khốc liệt. Sử cũ chỉ cho biết thêm quân cua Phan Văn Lân là một.000 người được mệnh lệnh rời khỏi biên cương kháng lưu giữ. Sử mái ấm Thanh cường điệu rằng nghĩa binh Tây Sơn đóng góp ở 6 điểm với số quân giao động kể từ 2.000 cho tới 4.000 quân (thực rời khỏi với vài ba trăm quân lưu giữ và ngăn giặc nhưng mà thôi)
* Đến Thị Cầu (8/12/1788), 10.000 quân Thanh (Tôn Sĩ Nghị rằng phao lên là 10 vạn quân) tiến bộ đánh; tiếp sau đó 200 nghĩa binh Tây Sơn phản công tuy nhiên ko trở thành, bị quân Thanh bắt tổn thất 79 người (137)
* Tại trận Ha Hộ (9/12/1788), nghĩa binh Tây Sơn cũng trở thành quân Thanh vượt qua và tổn thất rộng lớn 100 người, 52 người còn sót lại quân Thanh bắt thịt nhằm thị uy
* Tại trận sông Thương (13 - 14/12/1788), nghĩa binh Tây Sơn pk dũng cảm với quân xâm lăng Thanh tổn thất 2 ngày, thành phẩm quân tao tử trận rộng lớn 1.000 người (theo report của Tôn Sĩ Nghị), 500 người bị bắt
* Tại trận Phú Lương (16/12/1788), nghĩa binh Tây Sơn đụng chạm chừng với 100 quân Thanh đang được vượt lên sông, thành phẩm quân tao cũng thất bại và mất mát tổn thất 17 người
* Cuối mon 12/1788, nghĩa binh Tây Sơn đưa ra quyết định nhằm lại 3.000 quân lưu giữ Bắc Hà (có tư liệu rằng 8.000 quân) và theo đuổi biên chép của sử mái ấm Nguyễn (Đại Nam chủ yếu biên liệt truyện) thì tướng tá Ngô Văn Sơ sai quân đóng góp ở Tam Điệp rồi cho tất cả những người về báo Phú Xuân.
* Quân Thanh nhập Thăng Long, và cho tới rộng lớn 9g sớm hôm 17/12/1788 vua Lê Chiêu Thống gặp gỡ Tôn Sĩ Nghị. Ngày 19/12/1788, Tôn Sĩ Nghị thực hiện lễ phong vương vãi mang lại vua Lê bên trên Thăng Long
* Ngày Nguyên Huệ đăng quang vua chép không giống nhau: 22/12/1788 (Đại Nam chủ yếu biên liệt truyện), 20/1/1789 (Hoàng Lê nhất thống chí), 8/11/1788 (thư của giáo sĩ lưu nhập Nha văn khố vương quốc Paris). Nhưng nhập Chiếu đăng quang tự Ngô Thì Nhậm biên soạn, thì Nguyễn Huệ đăng quang ngày 19/12/1788
Theo Đại Nam chủ yếu biên liệt truyện, thời gian vua Quang Trung rời khỏi duyệt binh ở Nghệ An thì lực lượng nghĩa binh Tây Sơn khi cơ rộng lớn 10 vạn, rộng lớn vài ba trăm voi chiến
+ Diễn biến:
- Ngày 25 mon Chạp năm Kỷ Dậu (20/1/1789), nghĩa binh vượt qua quân mái ấm Lê ở Kẻ Vinh (theo biên chép của giáo sĩ là quan liêu quân mái ấm Lê đại bại và sứ fake rước hung tin yêu về kinh đô)
- Ngày 29 mon Chạp (24-1-1789), quân Tây Sơn chính thức tiến công. Ngày 30 mon Chạp năm Kỷ Dậu (25/1/1789), nghĩa binh Tây Sơn vượt lên sông Gián Khẩu quấy tan quân Lê
- Sáng mùng 2 Tết (27/1/1789), vua Lê thanh lịch tin báo nghĩa binh Tây Sơn tiến bộ ngay gần cho tới kinh thành, tuy nhiên Tôn Sĩ Nghị che chở và vứt qua; tuy nhiên hắn cử 5.700 quân Thanh rời khỏi ngăn nghĩa binh, đôi khi mang lại 3.000 quân Thanh của Trương Triều Long rời khỏi đóng góp lưu giữ Hà Hồi.
- Tại trận Hà Hồi, nghĩa binh Tây Sơn tấn công liên tiếp nhập nhị ngày mùng 3 (28/1/1789) và sáng sủa mùng 4 Tết (29/1/1789)
- Sáng mùng 5 Tết (30/1/1789), vua Quang Trung quyết tấn công bốt Ngọc Hồi. Theo Lịch triều tạp kỷ thì mở màn, nghĩa binh mang lại 100 thớt voi lên tiến bộ tấn công. Tài liệu của Hội tuyên giáo Bắc Hà ghi lại nghĩa binh Tây Sơn thiết hoảng mất quá nhiều voi nên mái ấm vua cần vứt cả voi và ngựa, tự động bản thân đốc chiến, sử dụng đoản đao thịt được không ít lính tráng mái ấm Thanh dọc đàng tiến bộ. Tài liệu khai quật kể từ tù binh Lao Hiển nhưng mà nghĩa binh Tây Sơn bắt được ghi thêm: "Ngày mồng tứ mon Giêng, quân giặc kéo cho tới, Lao Hiển theo đuổi tham lam tướng tá rước quân ứng cứu, cho tới sáng sủa sớm ngày mồng năm, bao nhiêu ngàn quân giặc vây kín doanh trại nhưng mà binh còn nhập trại ko từng nào, Lao Hiển rời khỏi mệnh lệnh mang lại chiến sĩ sử dụng súng phun rời khỏi, cho tới trưa thì quân thù càng ngày càng sầm uất, voi cũng đã đi đến, phun hỏa tiễn đưa, hỏa cầu như mưa khiến cho quan liêu quân nghiền loàn. Sức thấy ko lưu giữ nổi nên Lao Hiển vội vàng rước quân đập phá vòng vây chạy thoát ra khỏi doanh". Một người chiến sĩ nhập cuộc trận này là Trần Nguyên Nhiếp thuật lại: "Ngày mồng 1 mon Giêng năm Càn Long 54 [26-1-1789], quân giặc quá khi quân tao ăn Tết kể từ nhập núi đùng một cái sập rời khỏi mọi chỗ, phất cờ la hét, kiểu đặc biệt kỳhung mãnh. Quân tao vội vàng vàng kết trận nghinh địch (...). Sáng sớm ngày mồng 5, voi kể từ đàng sau núi mang ra. Ta vội vàng vàng sử dụng đại pháo oanh tạc tượng trận. Voi ngay tắp lự tạo thành nhị cánh vòng rời khỏi đằng trước xông trực tiếp nhập đại doanh, Khi cơ thế địch sầm uất, tao cần phân rời khỏi kháng lưu giữ. Quân giặc triệu tập như con kiến, mạnh như sóng hải dương ập nhập. Nghe rằng đại doanh đã trở nên trận voi xông nhập nhóm cháy vì thế chưng từng con cái voi bên trên sườn lưng đầy đủ địa điểm mang lại tía tứ thương hiệu giặc đầu quấn khăn đỏ lòe ngồi ném những loại lưu hoàng, hoả cầu vào cụ thể từng điểm nhằm nhóm người.". Quân Thanh đại bại, mất quá nhiều tướng tá giỏi; quân Tây Sơn tử trận cho tới 8.000 người (theo Đặng Phương Nghi).
- Trận Q. Đống Đa, nghĩa binh Tây Sơn vượt qua 1.000 quân Thanh, riêng biệt tướng tá lưu giữ trở thành là Sầm Nghi Đống bị bị tiêu diệt (tài liệu của tao ghi Sầm thắt cổ tự động tử; còn theo đuổi những lính tráng Thanh chạy về nước thì Sầm bị té ngã ngựa rồi bị thịt chết)
* Quân Thanh vượt lên sông Nhị dỡ chạy về nước: Lúc bị khoảng chừng 4.000 nghĩa binh Tây Sơn truy kích, Tôn Sĩ Nghị đòi hỏi tùy tướng tá Lý Hóa Long dẫn 200 quân vượt lên cầu phao về Bắc trước. Hóa Long quýnh quáng quá nên bị trượt chân chết trôi, toàn quân hoảng loàn nên bọn họ Tôn đưa ra quyết định sử dụng súng ngăn và chặt đứt cầu phao. Khi quân Thanh bay được về nước, report của quan liêu lại mái ấm Thanh là tổng số lính tráng bị tiêu diệt tổn thất 8.000 người, thất lạc 5.000 người (theo Trang Cát Phát, Sách vẫn dẫn) và ngay gần 800 người bị tóm gọn. Tổng số ngân sách nhưng mà triều đình mái ấm Thanh vẫn chi nhập trận chiến ở Đại Việt là một,346,508 lượng bạc (theo Lại Phúc Thuận).
Tài liệu trích dẫn nhập bài:
- Ðặng Phương Nghi, “Triều đại vua Quang Trung bên dưới đôi mắt những mái ấm tuyên giáo Tây phương”. Một Nhóm Học Giả, Một Vài Sử Liệu về Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ (1992)
- Ngô Gia Văn Phái. Hoàng Lê Nhất Thống Chí (bản dịch Nguyễn Ðức Vân – Kiều Thu Hoạch) Hà Nội: nxb Văn Học, 2002.
- Ngô Cao Lãng. Lịch Triều Tạp Kỷ (bản dịch Hoa phẳng và Hoàng Văn Lâu) Hà Nội: Khoa Học Xã Hội, 1995.
- Ngô Thời Chí. Hoàng Lê Nhất Thống Chí (bản dịch Ngô Tất Tố) Saigon: Phong Trào Văn Hóa tái ngắt phiên bản, 1969.
- Durand, Maurice. Histoire des Tây Sơn. Paris: Les Indes Savantes, 2006
- Le Livre de Paris. Les Grands Dossiers de L’illustration L’indochine, 1995.
- Lại Phúc Thuận, Càn Long Trọng Yếu Chiến Tranh Chi Quân Nhu Nghiên Cứu, Ðài Bắc: Quốc Lập Cố Cung Bác Vật Viện, 1984
- Quốc Sử Quán triều Nguyễn, Ðại Nam Liệt Truyện, quyển XXX, Nguỵ Tây
- Trang Cát Phát, Thanh Cao Tông Thập Toàn Võ Công Nghiên Cứu, Ðài Loan Cố Cung Tùng San, Giáp Chủng số 26, mon 6 năm 1982.
- Trần Nguyên Nhiếp, An Nam Quân Doanh Kỷ Lược. Bản chép tay tủ sách Harvard-Yenching [Tạp Sử, số hiệu 2404]